Συνέντευξη Σπένσερ Ακερμαν: Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δεν έχει λήξει, έχει μετατραπεί σε κανονικότητα
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή
Καλημέρα σας,
Αν πιστεύετε ότι το ζήτημα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 έχει εξαντληθεί και ότι δεν υπάρχουν πλέον πολλά να ειπωθούν με αφορμή την επέτειο της Κυριακής (κι όλας 21 χρόνια!) σας καλώ να διαβάσετε όσα μου είπε ο Σπένσερ Ακερμαν στην παρακάτω συνέντευξη.
O Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας υποστήριξε ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» που οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μετά την επίθεση εναντίον των Δίδυμων Πύργων και του Πενταγώνου, συνεχίζεται. Στο βιβλίο του «Το βασίλειο του τρόμου, πώς η 11ηΣεπτεμβρίου αποσταθεροποίησε την Αμερική και γέννησε τον Τραμπ» που κυκλοφόρησε πέρυσι, ο Ακερμαν σημείωσε ότι οι αλλαγές έχουν ενδυθεί με τόση επιτυχία τον μανδύα της κανονικότητας που ούτε καν τις προσέχουμε.
Ο Αμερικανός συγγραφέας εξήγησε ότι η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης βοήθησε την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Εντός ΗΠΑ, οι μέθοδοι του πολέμου κατά της τρομοκρατίας διαχύθηκαν στοχεύοντας σε «όλο και μεγαλύτερο φάσμα πολιτικών αντιπάλων», ενώ εκτός ΗΠΑ αντιγράφηκαν από χώρες όπως η Τουρκία.
Σας εύχομαι καλή ανάγνωση.
Ευρυδίκη
Ε.Μ. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι έχει περάσει πολύς καιρός από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και ότι όσα συνέβησαν τότε δεν έχουν καμία σχέση με την σημερινή κατάσταση. Οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας τελείωσε. Ποια είναι η άποψή σας;
S.A. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν έχει τελειώσει, ούτε διεξάγεται μόνο εκτός ΗΠΑ. Είναι μια σειρά πολιτιστικών και πολιτικών αλλαγών που εξακολουθούν να επηρεάζουν το σήμερα. Είναι επίσης μια σειρά έκτακτων κρατικών εξουσιών και θεσμών που παραμένουν σε ισχύ. Οι μαζικές παρακολουθήσεις από την NSA συνεχίζονται, η άδεια χρήσης στρατιωτικής βίας που χορηγήθηκε το 2001 και επιτρέπει στις ΗΠΑ να κάνουν πόλεμο ως απάντηση στην 11η Σεπτεμβρίου και ανεξάρτητα από το πόση σχέση έχουν οι αντίπαλοί της με αυτήν, συνεχίζει να ισχύει. Η φυλακή του Γκουαντάναμο συνεχίζει να λειτουργεί. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν λήγει όταν ο κόσμος σταματά να τον προσέχει, ούτε όταν τελειώνουν κάποιες από τις πολεμικές επιχειρήσεις που σχετίζονται με αυτόν. Λήγει μόνο όταν παψουν να ισχύουν οι έκτακτες εξουσίες και όσα αυτές συνεπάγονται.
E.M. Υπάρχουν αντιδράσεις σε αυτό που περιγράφετε;
S.A. Σαφώς έχουν υπάρξει τριβές σε όλη τη διάρκεια του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Κάποιες ήταν πολιτικές, κάποιες θεσμικές, κάποιες είχαν σχέση με την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των ΗΠΑ την τελευταία εικοσαετία. Δεν ήταν όμως αρκετά ισχυρές για να οδηγήσουν στην λήξη του πολέμου, αν και υπήρξαν κάποια βήματα, όπως όταν ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε εντολή να σταματήσουν τα βασανιστήρια από την CIA μετά την εκλογή του.
E.M. Το Γκουαντάναμο είναι ακόμα ανοικτό; Χρόνια ακούμε ότι θα κλείσει.
S.A. Επρόκειτο απλώς για δηλώσεις, παραμενει ανοικτό, έχει 37 ή 36 κρατούμενους. Αλλά επίσης, το να αδειάσει το Γκουαντάναμο δεν είναι το ιδιο με το να λήξει το καθεστώς της αέναης κράτησης χωρίς κατηγορίες. Μόλις πριν έναν-δυο μήνες, το υπουργείο Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Μπάιντεν είπε στο δικαστήριο, απαντώντας σε προσφυγές κρατουμένων, ότι η λήξη του πολέμου στο Αφγανιστάν δεν αποτελεί λόγο να σταματήσει η κράτηση χωρίς ημερομηνία λήξης. Κατά την άποψή τους, το μόνο που θα άλλαζε τα πράγματα θα ήταν αν έπαυε να ισχύει η άδεια χρήσης στρατιωτικής βίας που χορήγησε το κογκρέσο το 2001. Αν το Γκουαντάναμο απλά άδειαζε, το πρόβλημα δεν θα λυνόταν, γιατί όσο παραμένει ως θεωρητική δυνατότητα, τρέφει την φαντασία ακροδεξιών τύπου QAnon.
E.M. Πρέπει να εξηγήσετε στο ελληνικό κοινό τι είναι το QAnon.
S.A. Πρόκειται για μια φαντασίωση εκδίκησης που έπαιξε μεγάλο ρόλο στις εκλογές του 2020. Κάποιος υποτιθέμενος ανώνυμος κυβερνητικός αξιωματούχος υποσχόταν ότι ο Τραμπ θα «μαζέψει» διάφορους επιφανείς Δημοκρατικούς, θα τους περάσει από μυστικά στρατοδικεία στο Γκουαντάναμο και θα τους εκτελέσει. Το Γκουαντάναμο παραμένει ζωντανό πολιτικό ζήτημα ακόμα και σήμερα, παρότι φαίνεται περιθωριακό.
Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν λήγει όταν ο κόσμος σταματά να τον προσέχει, ούτε όταν τελειώνουν κάποιες από τις πολεμικές επιχειρήσεις που σχετίζονται με αυτόν. Λήγει μόνο όταν παψουν να ισχύουν οι έκτακτες εξουσίες και όσα αυτές συνεπάγονται.
E.M. Είχατε συμμετάσχει στη δημοσιογραφική ομάδα που αποκάλυψε τις μαζικές παρακολουθήσεις, με πηγή τον πρώην εργαζόμενο των αμερικανικών υπηρεσιών, Εντουαρντ Σνόουντεν. Είχαν οι αποκαλύψεις κάποιο αποτέλεσμα;
S.A. Οι αποκαλύψεις του Σνόουντεν σταμάτησαν μία από τις πτυχές των μαζικών παρακολουθήσεων, την μαζική συλλογή τηλεφωνικών δεδομένων από το εσωτερικό των ΗΠΑ. Βουλευτές και γερουσιαστές και των δύο κομμάτων αποφάσισαν ότι αυτό πια παραήταν. Καμία άλλη πτυχή των παρακολουθήσεων δεν σταμάτησε, μπορούμε να θεωρούμε δεδομένο ότι συνεχίζονται ως σήμερα και έχουν βελτιωθεί χάρη στις προόδους στην επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων (bid data) και στην τεχνητή νοημοσύνη. Εγγραφα της ίδιας της NSA ξεκαθαρίζουν ότι η αποστολή της είναι να τα «συλλέγει όλα».
E.M.Ούτε και αυτή η κληρονομιά συνάντησε ουσιαστικές αντιστάσεις;
S.A. Θα έλεγα ότι έχει κανονικοποιηθεί. Αυτό είναι ένα από τα κεντρικά σημεία του βιβλίου, ότι όσο πιο μόνιμη γίνεται η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, τόσο πιο εύκολο είναι να μετατραπεί σε κανονικότητα, να αποδεχθούμε ότι η εποχή της περιστολής των ελευθεριών και της ανείπωτης βίας είναι ότι τρόπος που λειτουργούν οι ΗΠΑ τον 21ο αιώνα.
E.M. Ανείπωτη βία; Τώρα;
S.A. Το Cost of War Project του πανεπιστημίου Brown χρησιμοποίησε ένα πολύ συντηρητικό αναλυτικό μοντέλο και υπολόγισε ότι ο Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας έχει κοστίσει 900.000 ζωές. Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν γίνει πρόσφυγες. Δεν θα μάθουμε ποτέ πόσοι άνθρωποι βασανίστηκαν σε όλο τον κόσμο με το πρόγραμμα των «εκνομων μεταγωγών» της CIA γιατί αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν και όσα υπάρχουν δεν δόθηκαν ούτε στην αρμόδια επιτροπή του κογκρέσου. Οπότε ναι, μπορούμε να μιλάμε για μια περίοδο ανείπωτης βίας.
E.M. Τι άλλο θα χαρακτηρίζατε ως μόνιμη κληρονομιά του πολέμου κατά της τρομοκρατίας;
S.A. Δεν θέλω να πω ότι κάτι από όλ αυτά είναι μόνιμο και ότι είμαστε καταδικασμένοι να ζουμε κατ αυτό τον τρόπο. Αυτές είναι επιλογές που έκαναν οι κυβερνώντες στις ΗΠΑ και μπορεί στο μέλλον να πιεστούν να τις αντιστρέψουν. Απλά περιγράφω το βάθος του προβλήματος. Ο πόλεμος στην Υεμένη είναι ως ένα βαθμό αποτέλεσμα του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας, το ίδιο και ο εμφύλιος της Συρίας, όπως και ο ISIS και ότι τον διαδεχθεί. Μετά την απόσυρση από το Αφγανιστάν, ο Μπάιντεν μίλησε για «αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις πέρα από τον ορίζοντα». Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να μπορούν να εξαπολύουν πλήγματα με drones σε όλο τον κόσμο εναντίον στοχων της επιλογής τους, που έχουν κάποια χαλαρή σχέση με την 11η Σεπτεμβρίου. Η κληρονομιά εμφανίζεται και σε μέρη που δεν μπορεί κανείς να φανταστεί.
E.M. Όπως;
S.A. Tην βλέπω στην εντυπωσιακή επιτυχία της τουρκικής κυβέρνησης, που πουλάει τα drones Bayraktar 2 σε χώρες που δεν έχουν μεγάλες οικονομικές δυνατότητες ή σημαντική αεροπορία. Οι ΗΠΑ δίδαξαν την αξία του πολέμου μέσω drones τα τελευταία 20 χρόνια. Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, τα εργαλεία παρακολούθησης που αναπτύχθηκαν για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας χρησιμοποιήθηκαν κατά μεταναστών και διαδηλωτών του κινήματος Black Lives Matter. Εργαλεία που εισήχθησαν για τον πόλεμο εναντίον εχθρών στο εξωτερικό χρησιμοποιούνται εναντίον διαρκώς διευρυνόμενων κατηγοριών πολιτών στο εσωτερικό. Επίσης, το 10% όσων διώκονται για την επίθεση εναντιον του Καπιτωλίου στις 6 Ιανουαρίου 2021 έχουν υπηρετήσει στις ένοπλες δυνάμεις. Εχουμε λόγους να ανησυχούμε για το πώς έχει επηρεάσει τις ΗΠΑ αυτή η 20ετής πολεμική κινητοποίηση.
E.M. Υποστηρίζετε ότι η 11η Σεπτεμβρίου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην άνοδο του Τραμπ. Μπορείτε να το εξηγήσετε;
S.A. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας άνοιξε ένα παράθυρο προς τις πιο βίαιες, αντιδραστικές και ρατσιστικές πτυχές της αμερικανικής ιστορίας. Ένα σημαντικό κομμάτι της δεξιάς θεώρησε ότι έτσι πρέπει να λειτουργεί το κράτος. Εν συνεχεία όμως ο Πόλεμος κατά της Τρoμοκρατίας αποδείχθηκε μια αποτυχία και αυτό προξένησε τεράστια σύγχυση σε αυτούς που θεωρούν ότι η Αμερική είναι αυτοδικαίως αήττητη και οι εχθροί της δεν είναι παρά αγριοι από κατώτερους πολιτισμούς που απειλούν τον δικό μας. Προκειμένου να εξηγήσει γιατί αυτοί οι υποτιθέμενοι υπάνθρωποι ουσιαστικά ταπείνωσαν τις ΗΠΑ, ο Τραμπ είπε ότι ο πόλεμος προδόθηκε στο εσωτερικό της χώρας, ότι οι προοδευτικοί και άλλοι εσωτερικοί εχθροί δεν επέτρεψαν να γίνει τόσο βάρβαρος όσο θα έπρεπε.
Ξαναδιαβάζοντας όσα μου είπε ο Ακερμαν αναρωτήθηκα αν ακόμη και η σημερινή πραγματικότητα των εξαιρετικά διεισδυτικών υποκλοπών είναι ένα από τα “κουσούρια” που άφησε ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας.
“Θεωρείτε ότι η διάδοση κατασκοπευτικού λογισμικού τύπου Pegasus και Predator σε πολλές χώρες του κόσμου είναι ένα από τα πράγματα που αντέγραψαν οι κυβερνήσεις από τον αμερικανικό πόλεμο κατά της τρομοκρατίας;” του έγραψα “Δεν ξέρω αν η διάδοση όπλων του κυβερνοχώρου, όπως το κατασκοπευτικό λογισμικό, ανάγεται αποκλειστικά στον Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας” απάντησε. “Αλλά ο πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας σίγουρα την επιτάχυνε”.